Mevsimlik işlerde, tarım, tekstil ve inşaat sektöründe sigortasız, yani kayıt dışı çalışan da bir hayli fazla. Bu durumdaki kişilerin önünde fırsatlar var. Sigortasız çalışılan sürede işveren SGK’ya işe giriş bildirgesi vermemiş ise ‘hizmet tespiti davası’ açılabiliyor.
Bu durumda, işten ayrılma tarihinden sonra 5 yıl içinde tespit davası açılması gerekiyor. İşveren, SGK’ya işe giriş bildirgesi vermişse, 5 yıllık zaman aşımı söz konusu değil. ‘Yargıtay 21’inci Hukuk Dairesi’ işçileri sevindirecek bir karara imza attı. İzmir’de çalışan 68 yaşındaki işçi, gün sayısını ve yaşını doldurmasına rağmen aylık alamıyordu. Çalışan, Karşıyaka 2. İş Mahkemesi’nde açtığı davayla, 6 bin 74 gün çalışması olduğunun tespitini istedi. Ancak mahkeme, bu kişinin SGK’ya bildirilmeyen 4 bin 964 gün sigortalı çalışması olduğunu belirledi ve tespit kararı Yargıtay tarafından onandı. Bunun üzerine işçi SGK’ya yaşlılık aylığı bağlanması için başvurdu. SGK işveren tarafından prim ödenmediği ve kurumun da tahsilat yapmadığı, bu nedenle 5 bin günlük prim ödeme koşulu oluşmadığı gerekçesiyle talebi reddetti.
Daha sonra İzmir 8. İş Mahkemesi’ne dava açan işçi, Karşıyaka 2.İş Mahkemesi’nin kararının kesinleşme tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanmasına karar verilmesini istedi. Mahkeme, davayı reddetti ve işçi temyiz için Yargıtay’a başvurdu. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi ise ödenmeyen primlerin işverenden tahsil etme görevinin SGK’ya ait olduğunu belirterek yerel mahkemenin kararını bozdu ve dava sonucunda işçiye emekli aylığı bağlandı. Çalıştığı işyerinde sigortasız olduğunu iddia ederek SGK’ya başvuran işçileri, işveren çoğunlukla çıkarıyor. Eğer işyerinde 30’un altında işçi varsa, SGK’ya şikayeti sebebiyle kişi işten çıkarıldığında işveren ‘kötü niyetli’ sayılacak ve ihbar tazminatının 3 katı tutarında ‘kötü niyet tazminatı’ ödeyecek. Eğer kişi 30 ve üzeri işçinin olduğu bir yerde çalışıyor ve sigortasız çalıştırıldığını SGK’ya bildirdi diye işten çıkarılıyor ise ‘iş güvencesi kapsamında’ işe iade davasını kazandığında işveren işe iade etmezse o işçiye en az 4 en çok 8 aylık ücreti tutarında ‘iş güvencesi tazminatı’ ödemek zorunda kalır. Yargıtay’ın verdiği emsal karar, kayıt dışı çalıştırılan 7 milyon işçiye müjde niteliğinde. Kararla birlikte, işverenin primlerini ödemediği işçiler de emekli olabilecek.