KUL HAKKI

Kul Hakkı Yaşadığımız süre boyunca dikkat etmemiz en önemli konulardan birisi kul hakkıdır. İnsana maddi ve manevi yapılan her türlü haksızlık ve kötülüğe kul hakkı denir. Kuran-ı Kerim’i okuduğumuzda Allah(CC)'un kul hakkına çok büyük önem verdiğini görürüz.

Öyle ki insan günah ve hatalarından dolayı samimi bir şekilde Allah'a yönelip tövbe edebilirken, başkasının hakkını gasp ettiyse mutlaka ve mutlaka helallik alması gerekmektedir. Kul hakkını 5 ayrı türde sıralamak mümkündür; Bunlar 1- Mali [Parayla ilgili olan] 2- Nefsi [Hayatla ilgili olan] 3- Irzi [Haysiyetle ilgili olan] 4- Mahremi [Namusla ilgili olan] 5- Dini [Dinle ilgili olan] Kul hakkı gasp eden kişinin helallik alması gerekir. 1- Mali kul hakları: Hırsızlık yapmak, gasp etmek, aldatarak yalan söyleyerek alıcıya mal satmak, sahte para vermek, bir başkasının malına zarar vermek, yalancı şahitlik etmek, rüşvet almak gibi davranışlardır. Bu haklar için insanın, hak sahibi ile helalleşmesi gerekir. Eğer ki dünyada helalleşmezse, o kişiye ahirette sevapları verilerek helalleştirilecektir. Mal sahibi ölmüş ise, mirasçısına ödenir. Mirasçısı yoksa ya da mal sahibi bilinmiyorsa, iyi ve salih bir fakire hediye olarak verilip, sevabı sahibine gönderilir. Eğer ki salih bir fakir yoksa, dinimize hizmet eden hayır kurumlarına, vakıflara, kuruluşlara verilir.

Kişinin kendi salih akrabasına, fakir durumda olan ana babasına, çocuklarına hediye olarak vermesi de, caiz (doğru) olur. Bunları yapmak için imkan bulamazsa, kendisinin ve mal sahibinin affolunmaları için dua eder. Kâfir olanın hakkı için de, onunla helalleşmek gerekir. Eğer gönlü alınmazsa, ahirette bağışlanması çok güç olur. 2-Nefsi yapılan, yani hayati günah olan kul hakları: Bir adamı öldürmek, bir bölgesini uzvunu kesmek, o kişiyi sakat bırakmak gibi davranışlardır. Her yapılan günahın arkasından olduğu gibi önce tövbe edilmesi gerekir. Adam ölmüşse, velisiyle helalleşilmesi gerekir. Velisi isterse o kişiyi affeder. İsterse de belli bir miktar mal ister. İsterse, mahkemeye verip, cezalandırılmasını ister. Dinimizde kan davası kesinlikle yoktur. 3- Irza dokunan kul hakları: Dedikodu yapmak, iftira atmak, alay etmek, sövmek gibi insanın haysiyetle, şerefle ilgili davranışlardır. Bunlar için de tövbe etmek ve helalleşmek lazımdır. Kişinin mirasçılarıyla ile helalleşmek olmaz. 4- Mahremi kul hakları: Bir başkasının çoluk çocuğuna, evladına hıyanet etmek gibi davranışlardır. Tövbe ve istiğfar edilmesi gerekir. Fitne çıkması ihtimali yok ise, hak sahibi ile helalleşilir. Fitne ihtimali varsa de helalleşmek yerine, kişiye bolca dua edilir ve onun için sadaka verilir. Yapılan ibadetlerin sevapları o kişiye bağışlanır.

5- Dini kul hakları: Akrabasına ve emri altında bulunan insanlara doğru din bilgisi vermeyi terk etmek, insanların ibadetlerine mani olmak, onlara kâfir, veya fasık demek, Müslümanların yanlış inanmalarına ve yanlış ibadet etmelerine sebep olmak, haram işleyerek kötü örnek olmak gibi davranışlardır. Bu günahlar için de bolca tövbe etmek, hak sahipleri ile helalleşmek gerekir.